Magnezyum eksikliği, mide krampları, kas spazmları ve kalp çarpıntısına neden olabilir. 

Magnezyum Minareli Nedir?

Magnezyum minerali vücut için hayati önem taşıyan 11 mineralden biridir (Kalsiyum, fosfor, sodyum, potasyum, demir, çinko, bakır, krom, iyot, selenyum, magnezyum), belki de en önemlisidir. 

Magnezyum (Mg), insan vücudunda bulunan miktar açısından dördüncü (70 kg’lık bir insanda 2000 mEq), intrasellüler alanda bulunan miktar açısından potasyumdan sonra ikinci sırada bulunan ve üçbinden fazla enzimin fonksiyon görmesi için gerekli olan bir esansiyel elementtir. Kaynak: Genel Tıp Dergisi, 2004 sayı : 40, Magnezyumun klinik önemi-Görmüş ve Ergene, http://geneltip.org/upload/sayi/40/GTD-00294.pdf 

Yetişkinlerde: 1.8-2.6 mg/dL (desilitre) arasında

Çocuklarda: 1.7-2.1 mg/dL arasında,

Yeni doğanlarda: 1.5-2.2 mg/dL arasında olmalıdır. 

Sağlıklı bir insan vücudunda ortalama 20-28 gram magnezyum bulunmaktadır. Vücut ağırlığının % 0.05’ini oluşturmakta olan magnezyum, birçok enzimin çalışması için gerekli bir mineraldir. Vücut kendi başına bu minerali üretemediği için magnezyumun besinler yoluyla alınması gerekir. Magnezyum toprakta ve deniz suyunda bulunur. Vücudumuzda da sürekli doldurulması gereken bir magnezyum rezerv alanı vardır. Yani bu mineralin sayısız fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için vücuda sürekli olarak verilmesi gerekir. Yanlış beslenme veya toprakta bu mineralin giderek azalması magnezyumun vücut tarafından yeteri kadar alınamamasına neden olur. Fazla terleyen, laksatif veya diüretik ilaç kullanan kişilerde vücuttan daha fazla magnezyum atılır. Stres, gebelik, emzirme gibi durumlarda ise vücudun magnezyuma ihtiyacı artar. Vücut bu minerali dışarıdan yeteri kadar alamadığı taktirde kemiklerde depolanmış olan magnezyumu tüketmeye başlar. İnsan vücudundaki magnezyumun % 60’ı kemik ve dişlerdedir. Kalan % 40’ı kan, doku ve diğer vücut sıvılarında yer alır. Beyin ve kalpte diğer dokulardan daha yoğun bulunur. Dünya Sağlık Teşkilatının (WHO) ve Almanya Beslenme Enstitüsünün (DGE) belirlediğine göre, insan vücudunun günde ortalama 280-350 mg magnezyuma ihtiyacı bulunmaktadır. Alınan magnezyumun %30-40’ı barsaklardan emilmekte, birçok vücut fonksiyonun eksiksiz ve randımanlı olarak çalışabilmesi için gerekli olan magnezyumun gıdalardan temin edilmesi, vücuttaki magnezyum depolarının sürekli doldurulması gerekmektedir.

Magnezyum Mineralinin Sağlığımıza Faydaları Nelerdir?

• Kalsiyumla birlikte Magnezyum kasların güçlenmesini, protein sentezini ve enzim sistemi işlevlerinde, hücrelerin büyümesinde, yenilenmesinde ve yapımında önemli rol oynamaktadır. Magnezyum vücut tarafından kolaylıkla emilebilen bir mineral olup, yeterli ve dengeli beslenme ile günlük magnezyum ihtiyacı rahatlıkla karşılanabilinir. 
• Magnezyum üçbinden fazla enzimin, özellikle de fosfat transferi yapan enzimlerin kofaktörü olarak görev alır. Bu nedenle magnezyum, elektriksel olarak uyarılabilen dokuların aktivitesinde önemli rol oynar.
• Magnezyum kalp atışındaki kalbin kasılıp gevşemesini sağlayan kalp kasının ve düz kas hücrelerindeki kalsiyum hareketini de regüle eder.
• Sinirsel uyarıların transmisyonunda önemli rol oynayan tiamin pirofosfat kofaktör aktivitesi için magnezyum gereklidir ve bu da makromoleküler yapıyı stabilize eder. Vücut işleyişini düzenleyen homosistein metabolizmasına katılır.
• Magnezyum sinirsel ve kas sistemindeki uyarılara cevap vermekte ve gevşemeyi sağlamaktadır. Sinir sisteminin ve kas sisteminin gevşeyebilmesini sağladığı için “Anti-stres minerali“ olarak bilinmektedir. Kalp damarlarının esnekliğini sağlayarak kalp krizlerini önleyici etki göstermekte ve damar genişletici özelliği kan basıncını azaltmaktadır.

Magnezyum İçeren En Zengin Gıdalar

Magnezyum minerali sağlığı bozulmamış toprakta bol miktarda bulunmaktadır. Topraktan bitkilere kolaylıkla magnezyum geçişi sağlanmakta, beslenme yolu ile insan vücuduna alınmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken toprağın doğasının bozulmamış olması, organikliğini kaybetmemesi ve aşırı derecede kimyasal maddelere maruz kalmamış olmasıdır. Klorofilin temel maddesi olduğu için rengi koyu yeşil sebzeler, tahıl ürünleri, balık, badem, fındık, fıstık, ceviz, soya fasulyesi, kuşkonmaz, soğan, domates, havuç, kereviz, pırasa, gravyer peyniri, hurma, kara turp, ayçiçeği, kakao, muz, dil balığı ve sert sular magnezyumdan zengindir. Bazı sebzelerde ve tahıllarda bulunan oksalat ve fitat, demiri olduğu gibi, magnezyumu da bağlayarak emilmesini güçleştirir. Besinlerdeki magnezyum miktarının yaklaşık % 40- 60’ı vücut tarafından kolay emilir. 

Yeşil yapraklı sebzelerde kuzukulağı 103 mg magnezyum içeriği ile en zengin magnezyum içeriğine sahip sebzedir. Sonraki sırayı ıspanak ve pazı 80 mg magnezyum içeriği ile takip etmektedir. Semizotu 68 mg magnezyum, maydanoz 50 mg magnezyum, roka 47 mg magnezyum, tere 38 mg magnezyum, kıvırcık ve marul 14 mg magnezyum içermektedir.

Kuruyemişlerde magnezyum içeriği en yüksek kabak çekirdeği 535 mg, ay çekirdeği 325 mg magnezyum içermektedir. Kurubaklagillerden magnezyum içeriği en yüksek fasulye 190 mg, mercimek 122 mg magnezyum içermektedir. Çikolatanın ham maddesi olan kakaoda 400-500 mg arası magnezyum içermektedir.

Aşağıdaki tabloda bazı besinlerin magnezyum içerikleri verilmiştir.

Yaşa ve Cinsiyete Göre Magnezyum İhtiyacı

Magnezyum ihtiyacı cinsiyet, yaş gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Yetişkin bir kadın günde ortalama 300 mg, yetişkin bir erkek ise günde ortalama 350 mg magnezyum alması önerilmektedir. Yaşa, cinsiyete ve ihtiyaca göre ortalama günlük magnezyum alımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Magnezyum Eksikliği Nasıl Oluşur?

Normal plasma magnezyum konsantrasyonu 1.7-2.1 mg/dl = 0.7-0.9 mmol/L = 1.4-1.7mEq/L dir. Magnezyum eksikliği ayrıca, hipomagnezemi olarak bilinmektedir. Serum magnezyum konsantrasyonuna göre magnezyum eksikliği şiddeti belirlenmekte ve eksikliğin giderilmesi üzerine tedavi planlanmaktadır. Serum Mg konsantrasyonu 1.6 mEq/L’nin (< 1.9 mg/dl) altına indiğinde şiddetli hipomagnezemi olarak değerlendirilmektedir.

Yetişkinlerde Magnezyum Eksikliği:

• Magnezyum minerali en çok toprakta ve deniz suyunda bulunmaktadır. Yetersiz ve dengesiz beslenme sonucu veya magnezyum mineralinin toprakta azalması sonucu vücuda yeteri kadar magnezyum alınamamasına neden olmaktadır. Bu nedenle yeterli beslenme durumunda bile eksiklik görülebilmektedir.
• Gebelik ve emziklilik döneminde magnezyum ihtiyacı artmaktadır ve beslenme ile karşılanamadığı durumlarda besin takviyesi olarak dışardan alınmalıdır. Aksi durumda magnezyum eksikliği hâsıl olacak, anne ve bebek için riskli durumların meydana gelmesine neden olabilecektir.
• Normal beslenme ile bireylerin magnezyum ihtiyacı karşılanabilmektedir ancak bazı sebzelerde ve tahıllarda bulunan oksalat ve fitat, demiri olduğu gibi, magnezyumu da bağlayarak emilmesini güçleştirmektedir. Bu nedenle emilim bozukluğu olan bireylerde magnezyum emilimi giderek azalacak ve magnezyum eksikliğine yol açacaktır.
• Düşük magnezyumlu diyet, fazla tuz alımı, alkol ve tiazid grubu diüretiklerin kullanımı magnezyumun idrarla atılımını artırarak magnezyumun vücuttaki miktarını düşürmektedir. Bu nedenle de eksiklik görülebilmektedir.
• Yetersiz alıma (az ve düzensiz yemek yeme alışkanlığı, dengesiz beslenme, rejimler ve hazır yiyeceklere yönelmenin dışında düşük miktarda magnezyum taşıyan suların içilmesi), artan gereksinime (büyüme, hamilelik, emzirme, yoğun zihinsel faaliyetler, fiziksel ve mental stres, alkol tüketimi, fosfatlarca zengin beslenme, yüksek tuzlu beslenme, magnezyum atılmasına neden olan ilaçların kullanılması),

Hipomagnezemi

• Uzamış parenteral beslenme (genellikle gastrik emilme ve diareye bağlı vücut sıvı kaybı ile kombine)
• Laktasyon (artmış Mg ihtiyacı)
• Aldosteron, ADH veya tiroid hormonu hipersekresyonu, hiperkalsemi, diabetik asidozis, sisplatin veya diüretik tedavisi neden olmaktadır.

Klinikte Magnezyum Eksikliği

• Birçok sebepten kaynaklanan malabsorbsiyon sendromu;
• Protein-kalori malnutrisyonu (örneğin Kwashiorkor)
• Paratiroid hastalığı; paratiroid bezindeki tümörün çıkarılmasından sonra hipomagnezemi görülmektedir.
• Kronik alkolizm; hipomagnezemi büyük bir ihtimalle hem yetersiz alım hem de aşırı renal salgıdan kaynaklanır.
• Kronik diare neden olmaktadır.
• Hava kirliliği ve sonucunda oluşan asit yağmurları, artmış rafine su ve diğer ürünlerin kullanımı Mg mineralinin doğal yollardan alınımını oldukça azalttığı bildirilmiştir.

Magnezyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Fizyolojik Belirtileri:

Magnezyum eksikliği sonucu kas sisteminde sorunlar meydana gelmektedir. Bunlar;

• Kalp çarpıntısı: Kalp kasının düzenli çalışmasını engellemektedir.
• Mide barsak krampları: Emilim bozuklukları meydana gelmektedir.
• Kas spazmları: Kas sisteminin gevşemesine engel olmaktadır.

Psikolojik Belirtiler:

Magnezyum eksikliği sonucu sinirsel iletimin engellenmesi sonucu psikolojik belirtiler meydana gelmektedir. Magnezyumun yeterli alımının antidepresan alımı kadar psikolojik yönde etkili olduğu bildirilmiştir. Bunlar;

• Çocuklarda dikkat eksikliği,
• Çocuklarda hiperaktivite,
• Depresyon,
• Stresle baş edememe,
• Sinirlilik hali,
• Uyuşukluk
• Konsantrasyon bozukluğu,
• Dikkat dağınıklığı,
• Unutkanlık,
• Öğrenme güçlüğü,

Biyolojik Belirtiler:

• Yaşlanma: Magnezyum eksikliği endotel hücrelerin yaşlanmasına neden olur.
• Çalışmalar yetersiz Mg alımının ve/veya hipomagnezeminin inflamasyonu, oksidatif stresi, insülin direncini ve hiperlipidemiyi arttırdığını göstermektedir.
• Yapılan bir çalışmada magnezyum eksikliği aynı zamanda serotonin hormonun eksikliğine neden olduğu bildirilmiştir.
• Yapılan bir çalışmada magnezyum eksikliğinin Tip 2 Diyabet riskini arttırdığın bildirilmiştir.
• Magnezyum homosistein metabolizmasında hücrelerin çalışması için gerekli olan enerjinin kullanımını sağlamaktadır. Magnezyum eksikliğinde hücre aktivasyonunda azalma ve zamanla hücre işlevlerinde bozulmalara ve hücrelerin ölmesine neden olamkatadır.

Magnezyum Eksikliği Nasıl Giderilir?

Magnezyum eksikliğine göre magnezyum eksikliği giderilmeye çalışılır. Öncelikle magnezyumdan zengin olan koyu yeşil yapraklı sebzeler ve kuruyemişler doktor ve diyetisyen gözetiminde beslenmesine dahil edilerek birincil olarak eksiklik giderilmektedir.

Magnezyum eksikliğinin şiddetli olması durumunda damar yolu ile magnezyum tedavisi uygulanmakta veya doktor tarafından önerilen magnezyum tabletler kullanılmaktadır.

ERSAĞ KALSİYUM, MAGNEZYUM, ÇİNKO, D VİTAMİNİ

Böbrek hastalarında magnezyumun vücuttan atımının zor olmasından dolayı doktor tavsiyesi dışında kullanmamaları gerekmektedir.

Magnezyum Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Nelerdir?

• Magnezyum eksikliği sonucu fizyolojik, psikolojik ve biyolojik hastalıklar meydana gelmektedir.
• Depresyon ve kalp hastalıkları en yaygın görülenlerdendir.
• Magnezyum eksikliğine bağlı bozukluklar komplekstir ve genellikle çok yönlü metabolik ve nutrisyonel rahatsızlıklara eşlik ederler.
• Düşük Mg seviyelerinin beyinde ağır metallerin birikmesine neden olarak Parkinson, multipl skleroz ve Alzheimer hastalıklarına yol açtığına dair deliller vardır.
• Yine ağır metallere maruz kalan ve total vücut magnezyumu düşük olan çocuklarda ağır metal toksisitesi yaparak öğrenme bozukluklarının etyolojisinde rol alır.

Kaynak :

Genel Tıp Derg 2004;14(2) Magnezyumun klinik önemi-Görmüş ve Ergene; 09/08/2018, 21:28:01, http://geneltip.org/upload/sayi/40/GTD-00294.pdf

09/08/2018, 21:28:01, https://aysetugbasengel.com/magnezyum-eksikligi-belirtileri-nelerdir-tedavisi-nasil-olur/